چت‌بات‌های هوش مصنوعی حضور کاملاً تغییردهنده‌ای در صنعت فناوری و زندگی روزمره انسان‌ها داشته‌اند. این ابزارها به‌عنوان دستیاری دیجیتال، می‌توانند کارهایی مانند تولید محتوا، ساده‌کردن خدمات و فرایندها، افزایش رشد و پاسخ به سؤالات را انجام بدهند. اما برای دسترسی به پتانسیل کامل آن‌ها باید نحوه طرح سؤال از هوش مصنوعی را بدانید. در این مطلب، روی این موضوع تمرکز می‌کنیم که «چگونه باید از هوش مصنوعی سؤال کنیم.»
پرامپت‌ها یا دستورات هوش مصنوعی چیستند؟
پیش از اینکه سؤال‌کردن از هوش مصنوعی را آموزش بدهیم، بهتر است بیشتر با پرامپت (prompt) آشنا شویم. پرامپت (که در ادامه ممکن است به آن «دستور» نیز بگوییم،) در واقع ورودی، دستور متنی یا سؤال است که به مدل هوش مصنوعی ارائه می‌شود تا ابزار براساس آن خروجی مدنظر کاربر (مانند محتوا یا پاسخ) را تولید کند.
نکته: هرقدر پرامپت بهتر باشد، نتیجه بهتر خواهد بود.
اما چه معیارهایی باعث می‌شود تا پرامپت خوبی داشته باشیم؟ به‌طورکلی، دستوراتی که واضح، خاص و متناسب با وظیفه مدنظر ما هستند، می‌توانند دقت پاسخ‌های هوش مصنوعی را بهبود بدهند. به این موضوع فکر کنید که می‌خواهید هوش مصنوعی چه کاری بکند و به آن دستور بدهید شما را به هدفتان برساند.
پرامپت‌های هوش مصنوعی چگونه کار می‌کنند؟
زمانی که برای هوش مصنوعی پرامپت یا دستور می‌فرستید، براساس آن‌ها دستورالعمل‌هایی به مدل یادگیری ماشینی ارائه می‌شود. سپس این مدل خروجی‌های موردنظر کاربران را تولید می‌کند.
اما این خروجی چگونه تولید می‌شود؟ هر مدل هوش مصنوعی براساس مجموعه‌ای از داد‌ها آموزش دیده است؛ بنابراین خروجی موردنظر شما که می‌تواند گزارش، داستان، خلاصه مقاله یا حتی شعر باشد، متناسب با خواسته‌های شما و از این داده‌ها تولید می‌شود. این فرایند را استنتاج می‌نامند.
چهار جزء اصلی پرامپت
برای اینکه بتوانید از هر ابزار هوش مصنوعی بهترین نتیجه ممکن را بگیرید، باید از دستوراتی استفاده کنید که ابزار بتواند به‌درستی آن‌ها را تجزبه‌و‌تحلیل کند. در کتاب «AI-Assisted Programming: Using GitHub Copilot and ChatGPT for Coding» چهار مشخصه زیر را اجزاء اصلی پرامپت خوب دانسته است:
- زمینه (Context) صحنه اصلی را تنظیم می‌کند و برای هوش مصنوعی مشخص‌میکند که باید چه نقشی را ایفا کند. برای مثال، اگر به هوش مصنوعی بگویید که نقش برنامه‌نویس یا مهندس نرم‌افزار را ایفا کند، باعث می‌شود در جهت درستی به شما کمک کند.
- مشخصه بعدی دستورالعمل (Instructions) است که به هوش مصنوعی دستور یا توضیح واضحی درباره کاری که از آن می‌خواهید، می‌دهد؛ برای مثال، می‌توانید از آن بخواهید متنی را خلاصه کند یا کدنویسی انجام دهد.
- محتوا (Content) به اطلاعاتی گفته می‌شود که می‌خواهید هوش مصنوعی کارش را باتوجه‌به آن‌ها انجام دهد. برای جداکردن محتوا از سایر بخش‌ها، بهتر است از جداکننده‌هایی مانند “”” یا ### استفاده کنید.
- فرمت (Format) آخرین بخش است که به هوش مصنوعی می‌گوید خروجی خود را چگونه به شما ارائه کند. بسته به درخواست شما، این خروجی می‌تواند جدول، کد یا هرچیز دیگری باشد.
چگونه از هوش مصنوعی سؤال کنیم؟
در نحوه سؤال کردن از هوش مصنوعی باید به چند نکته مهم توجه کنیم که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
درست مانند انسان با هوش مصنوعی صحبت کنید
یکی از نکات مهمی که هنگام تعامل با چت‌بات‌های هوش مصنوعی، مانند ChatGPT، باید به آن توجه کرد این است که شما آن را برنامه‌ریزی نمی‌کنید، بلکه قرار است با آن صحبت کنید؛ بنابراین پیش از اینکه به جزئیات بیشتری بپردازیم، باید در نظر داشته باشید با هوش مصنوعی مثل یک انسان، همکار یا عضوی از تیم، صحبت کنید.
دقیق باشید
با دستورات عمومی مانند «یک داستان بنویس»، نتیجه به‌صورت کلی به شما ارائه می‌شود؛ به همین دلیل دستور شما باید اطلاعات دقیق‌تری داشته باشید. مثلاً درباره داستان می‌توانید به اطلاعات دیگری ازجمله نوع و ژانر داستان، خوانندگان آن (بزرگسال یا کودک)، طول آن همچنین اینکه شیوه نگار آن جدی یا دوستانه باشد، اشاره کنید.
هرچقدر پرامپت شما زمینه بیشتری داشته باشید و مشخص‌تر باشد، خروجی مفید‌تری خواهید داشت. علاوه‌براین، مشخص بودن پرامپت شما باعث می‌شود احتمال ارائه پاسخ نادرست پایین بیاید.
برای مثال، در نظر بگیرید که درحال آماده‌شدن برای مسابقه دوومیدانی هستید. اگر از هوش مصنوعی بپرسید:
“How can I prepare for a marathon?”
«چگونه می‌توانم برای ماراتن آماده شوم؟»
در پاسخ، نتیجه‌ای کلی دریافت می‌کنید. اما اگر مانند پرامپت زیر، جزئیات بیشتری به آن اضافه کنید، نتیجه ارائه‌شده نیز با شما متناسب‌تر خواهد بود.
I am a beginner runner and have never run a marathon before, but I want to complete one in six months. How can I prepare for a marathon?
«من دونده تازه‌کارم و تجربه حضور در مسابقه را ندارم اما می‌خواهم طی شش ماه در مسابقه شرکت کنم. چگونه می‌توانم برای ماراتن آماده شوم؟»
دستور طلایی «طوری رفتار کن که انگار…»
گاهی برای اینکه پاسخ‌های بهتری از هوش مصنوعی دریافت کنید، باید از آن بخواهید خودش را در نقش دیگرس بگذارد. با استفاده از دستور «طوری رفتار کن که انگار…» یا به انگلیسی “Act as if…” می‌توانید از هوش مصنوعی بخواهید خودش را به‌جای شخص، فرایند یا حتی شیء بگذارد و پاسخ‌هایش را براساس آن تنظیم کند.
برای مثال، تصویر کنید برای دستور غذا براساس موادی که دارید، می‌خواهید از هوش مصنوعی کمک بگیرید. اگر از آن بپرسید: «با استفاده از این مواد دستورپخت به من بده.»، چند پیشنهاد کلی به شما ارائه می‌کند. اما اگر ابتدا بگویید: «بهگونهای عمل کن که انگار دستیار شخصی من هستی.»، هوش مصنوعی این درخواست شما را نیز در نظر می‌گیرد و شاید دستور غذای سالم‌تر یا وعده‌ای غذای پس از تمرین مناسب برای شما پیشنهاد کند.
برای اینکه بیشتر با این موضوع آشنا شوید، می‌توانید دستورات زیر را به ChatGPT بدهید و نتیجه آن را مشاهده کنید. در آن‌ها خواسته‌شده از دید مدیرمحصول، ناظر و روزنامه‌نگار، اسپیکر هوشمند Amazon Echo را بررسی کند:
1. From the point of view of its product manager, describe the Amazon Echo Alexa device.
2. From the point of view of an adult child caring for an elderly parent, describe the Amazon Echo Alexa device.
3. From the point of view of a journalist, describe the Amazon Echo Alexa device.
1. «از دید مدیرمحصول، اسپیکر هوشمند Amazon Echo Alexa این محصول را توصیف کن.
2. از دید فرزند بالغی که از والدینش مراقبت می‌کند، دستگاه Amazon Echo Alexa را بررسی کن.
3. از دید روزنامه‌نگار درباره دستگاه Amazon Echo Alexa گزارشی بنویس.
انتظارات خود درباره خروجی را بیان کنید
هوش مصنوعی می‌تواند انواع مختلفی از خروجی‌ها را تولید کنید، مانند کد، داستان، گزارش، خلاصه، صدا، تصویر و موارد دیگر؛ بنابراین در ادامه مطلب «چگونه از هوش مصنوعی سؤال کنیم» باید به این نکته اشاره کرد که اگر مشخص کنید چه خروجی مدنظر شماست، نتایج بهتری دریافت می‌کنید.
در دستور خود، پس از توصیف چیزی که می‌خواهید، می‌توانید از جمله «آن را به‌شکل… ارائه کن» یا به انگلیسی «Present this in the form of…» استفاده کنید و نوع خروجی مدنظر خود را در مکان مشخص‌شده بنویسید.
یا حتی می‌توانید پرامپت خود را به‌شکل «محتوایی [با فرمت] تولید کن که درباره / حاوی…» یا «Create a [format of output] about / that contains…» آغاز کنید.
در پرامپت‌هایتان از واژه‌های دستوری استفاده کنید
هنگام نوشتن پرامپت باید به این نکته توجه کنید که شما برای رسیدن به هدف نهایی خود درحال دستوردادن به هوش مصنوعی هستید؛ بنابراین برای اینکه به نتیجه بهتری برسید، باید از واژه‌های دستوری در پرامپت خود استفاده کنید.
برای مثال، واژه‌های «do» و «does» در دستورات انگلیسی تأثیر زیادی روی خروجی کار دارند که در زبان فارسی نیز بسته به معنای جمله می‌توان از آن‌ها استفاده کرد؛ برای مثال، در نمونه دستور غذا، می‌توان در ادامه پرامپت انگلیسی جمله زیر را آورد:
Do include tomatoes, chicken, and some type of carb. Don’t include chili peppers or any ingredients containing wheat
پرامپت فارسی و کامل این مثال می‌تواند چیزی مانند دستور زیر باشد:
«طوری رفتار کن انگار مربی شخصی من هستی. دستور غذایی را تهیه کن که به من کمک می‌کند بعد از تمرین سوخت‌گیری کنم. این دستور غذا باید گوجه‌فرنگی، مرغ و برخی کربوهیدرات‌ها را داشته باشد و فلفل چیلی یا مواد حاوی گندم نداشته باشد.»
با استفاده از این واژه‌ها، هوش مصنوعی بهتر می‌تواند خواسته شما را تشخیص دهد و آن را برآورده کند.
از واژه‌ها و جملات مشخص و قابل‌درک استفاده کنید
هرچند ابزارهای هوش مصنوعی زبان عامیانه و ضرب‌المثل‌ها را نیز متوجه می‌شود، بهتر است در دستورات خود از آن‌ها استفاده نکنید. البته در مواردی که به‌دنبال ضرب‌المثل خاصی هستید، می‌توان از آن‌ها استفاده کرد اما برای سایر دستورات بهتر است از جملاتی استفاده کنید که به‌راحتی قابل‌درک‌اند.
سایر نکات آموزش سؤال‌کردن از هوش مصنوعی
- اگر جواب ارائه‌شده چندان شما را راضی نمی‌کند، با خیال راحت سؤالتان خود دوباره مطرح کنید. گاهی هوش مصنوعی پاسخش را تغییر می‌دهد.
- باتوجه‌به محدودیت‌های که برای ابزارهای هوش مصنوعی وجود دارد، پیش از ارسال هر پرامپت بهتر است آن را با دقت بخوانید و تغییراتی که فکر می‌کنید در ارائه پاسخ بهتر نقش دارند را اعمال کنید.
- در مواردی که از هوش مصنوعی می‌خواهید یک داستان یا گزارش تهیه کند یا متنی را خلاصه کنید، همیشه طول محتوای خروجی خود را مشخص کنید.
- ابزارهای هوش مصنوعی بسیار زیادی وجود دارند که از سیستم پرامپت استفاده می‌کنند. هرکدام از آن‌ها برای دسته خاصی از نیازها طراحی شده‌اند، بنابراین پیش از هر چیز بهتر است با ابزار هوش مصنوعی که می‌خواهید از آن استفاده کنید بیشتر آشنا شوید تا بتوانید دستور یا پرامپت مناسب‌تری بنویسید.
جمع‌بندی
در این مطلب تلاش کردیم تا بیشتر درباره پرامپت و پرامپت‌نویسی آشنا شویم. ابزارهای هوش مصنوعی بسیار پیچیده هستند و هرچند نحوه کار کردن با آن‌ها از طریق پرامپت‌ها ممکن است ساده به‌نظر برسد، اما برای اینکه بهترین خروجی ممکن را داشته باشید، باید در دستورات خود چندین نکته را در نظر داشته باشید.
با رعایت چند نکته‌ای که در مطلب «چگونه از هوش مصنوعی سوال کنیم» به آن‌ها اشاره کردیم می‌توانید دستورات مناسبی برای هوش مصنوعی بنویسید. با استفاده از این دستورات متنی ساده می‌توانید به دایره گسترده‌ای از قابلیت‌های هوش مصنوعی دست پیدا کنید. بنابراین علاوه بر رعایت موارد بالا، توصیه می‌کنیم که پرامپت‌نویسی را به شیوه آزمون و خطا انجام دهید و نحوه تاثیر تغییرات مختلف در پرامپت‌ها را آزمایش کنید.
